Een warm huis zónder aardgas (of in ieder geval met veel minder gas): dat kan duurzaam met een warmtepomp. Met deze elektrische verwarming wordt de klimaatimpact meteen een flink stuk kleiner.

Het kan ook niet duurzaam, met een elektrische cv-ketel, straalkacheltjes, elektrische radiatoren en meer, maar daar gaat dit stukje niet over.

Ontdek welke warmtepomp voor onze woningen geschikt is.

Er zijn 3 soorten warmtepompen:

• Een volledig elektrische warmtepomp zorgt voor verwarming van je huis én voor het warme water in de badkamer en eventueel in de keuken. Als je ook nog elektrisch gaat koken, woon je zonder aardgas. Deze warmtepomp wordt ook wel combi, volledig of all-electric genoemd.
• Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel. Hij zorgt op de meeste dagen voor de warmte in huis, de cv-ketel springt alleen bij als het erg koud is. De cv-ketel zorgt ook nog voor warm water in de badkamer en eventueel in de keuken. Een hybride warmtepomp is een makkelijke tussenstap naar wonen zonder aardgas.
• Een ventilatiewarmtepomp is een kleine warmtepomp die warmte uit de ventilatielucht haalt en gebruikt voor verwarming.

Welke warmtepomp in welk huis?

Alle woningen in de Oude Veiling zijn redelijk/goed geïsoleerd. We hebben al vloer- muur- en dakisolatie en dubbel glas. Daarmee zijn onze woningen nu dus al geschikt voor een hybride warmtepomp. Die werkt samen met de cv-ketel waardoor het gasverbruik meteen al flink daalt.

Ook zijn de woningen geschikt voor een ventilatiewarmtepomp, omdat alle woningen zijn voorzien van een mechanische ventilatie. Deze oplossing is meestal de goedkoopste keuze, maar levert ook (veel) minder rendement op. De cv-ketel blijft de voornaamste warmtebron.

Is de cv-ketel al 12 jaar of ouder? Zoek dan alvast uit of de woning geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp. Belangrijke voorwaarden hiervoor zijn een verbeterd warmteafgifte systeem (laagtemperatuur radiatoren, vloerverwarming) en extra isolatie (bodem/vloerisolatie, HR++ glas)

Hoe werkt een warmtepomp?

Je kunt de werking van een warmtepomp vergelijken met die van een koelkast. Een koelkast koelt doordat hij warmte verzamelt uit de lucht in de koelkast en die warmte afgeeft aan de lucht buiten de koelkast. Een warmtepomp verzamelt warmte buiten je huis (uit buitenlucht, de bodem of het grondwater) en geeft die binnen in huis af. Daarvoor hoeft de buitenlucht of de bodem niet warmer te zijn dan de temperatuur in huis: een warmtepomp kan ook warmte uit de lucht (of bodem) halen als het buiten koud is.
De warmtepomp pompt gratis warmte van buiten naar binnen. Voor dat pompen is elektriciteit nodig. Door het ophalen van gratis warmte heeft een warmtepomp een rendement van meer dan 100%.

Volledig elektrische warmtepomp: ook voor warm water

Volledig elektrische warmtepompen zorgen voor verwarming én warm water. Voor warm water heeft zo’n warmtepomp een voorraadvat. Die wordt langzaam opgewarmd tot zo’n 55°C (hoger kan een warmtepomp niet aan). Minstens één keer in de week wordt de temperatuur met een elektrisch verwarmingselement (zoals van een elektrische boiler) verhoogd naar 60 graden (en kort naar 70 graden) om het risico op legionellabesmetting te voorkomen. Ook moet het water bij de kraan altijd minimaal 55 graden zijn. Dat kost extra stroom, maar is nodig voor de veiligheid.

Uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheid warm water uit het voorraadvat voor 95% van de mensen (ruim) voldoende is.

Hoe krijg je het huis warm?

Een warmtepomp warmt het verwarmingswater meestal op tot 35 tot 55 graden, een cv-ketel staat meestal afgesteld op 60 tot 80 graden. Een warmtepomp werkt dus met een lagere temperatuur. Daarmee kan je huis toch snel genoeg warm worden, als je radiatoren of de vloerverwarming (je afgiftesysteem) hiervoor geschikt zijn.

Heb je andere radiatoren nodig?

• Je kunt bestaande radiatoren verbeteren met een radiatorventilator (climate booster). Die bevestig je op of onder de radiator. Hij zorgt ervoor dat de radiator sneller warmte afgeeft.
• Je kunt een of meer radiatoren in de woonkamer, keuken en badkamer laten vervangen door grotere of dikkere radiatoren of door speciale radiatoren voor lage temperatuur (‘low H2O’). Je kunt ook 1 of 2 radiatoren bijplaatsen.
• Je kunt vloerverwarming of wandverwarming laten aanleggen: die werken juist met lage temperaturen.

Als je afgiftesysteem (radiatoren, vloerverwarming) goed bij je huis past, kan de temperatuur van het verwarmingswater zo laag mogelijk blijven en werkt de warmtepomp het zuinigst.

Stappenplan warmtepomp aanleggen

Check vergunning

Vraag de gemeente of je een vergunning nodig hebt. Om de buitenunit op of aan je huis te bevestigen heb je soms een vergunning nodig. De werkgroep ‘Van het gas af’ is van plan dit uit te zoeken. Wil je de bodem of het grondwater als bron gebruiken? Vraag dan bij de installateur en gemeente na of dat mag en welke regels gelden.

Check of je zwaardere elektriciteitsaansluiting nodig hebt

Veel huizen hebben een aansluiting van 1×35 Ampère. Voor de meeste hybride warmtepompen (2 tot 5 kW) is dit voldoende. Voor een volledig elektrische warmtepomp heb je meestal een zwaardere aansluiting nodig (3×25 Ampère). Vraag aan de installateur of dit nodig is. De netbeheerder rekent hiervoor eenmalige kosten. De jaarlijkse kosten voor de aansluiting (vastrecht) blijven gelijk. In huis moet je de groepenkast laten uitbreiden en heb je extra stroomleidingen nodig naar de warmtepomp en inductiekookplaat (als je die neemt).

Kies 1 bedrijf voor ontwerp en plaatsing

Laat het complete systeem (bron, warmtepomp, afgifte, regeling en ventilatie) door één bedrijf ontwerpen en plaatsen. En vraag een duidelijke, Nederlandstalige handleiding van het hele systeem.

Kies voldoende capaciteit voor pomp en radiatoren of vloerverwarming

Volledig elektrische warmtepompen kunnen niet in korte tijd veel warmte leveren. Is dat toch nodig (bijvoorbeeld omdat het erg koud is), dan springt een extra verwarmingselement bij. Dit werkt zoals een elektrische boiler en is helemaal niet energiezuinig. Moet het extra verwarmingselement erg vaak bijspringen (bijvoorbeeld omdat je huis niet goed geïsoleerd is), dan is een volledig elektrische warmtepomp geen zuinige keuze.

Voor de hybride warmtepomp is dit probleem minder groot, omdat je cv-ketel bijspringt als de warmtepomp het niet aankan. Moderne cv-ketels hebben een hoog rendement, wat zuiniger is dan elektrische bijverwarming.

Houd het stroomverbruik bij

Houd bij hoeveel stroom je warmtepomp verbruikt en of dit niet meer is dan vooraf is berekend. Dit kun je doen met simpele stekker die het energieverbruik meet of met een energieverbruiksmanager (Earn-E bijvoorbeeld!) met slimme tussenstekkers. Merk je dat de elektrische bijverwarming vaak aangaat, dan heb je dit snel door en kun je de installateur vragen om de oorzaak op te sporen en maatregelen te nemen.

Regel meteen onderhoud

Sluit een onderhoudscontract af met de installateur, liefst iemand die heeft deelgenomen aan de zogeheten erkenningsregeling voor warmtepompinstallateurs, SEI.

Vraag naar garantie

Laat de installateur bij oplevering controleren of alle systemen goed werken en vraag naar garanties.

Subsidie

Voor de meeste warmtepompen is een zogenaamde ISDE subsidie beschikbaar. Omdat dit erg afhangt van de (soort/merk/vermogen) warmtepomp waarvoor gekozen wordt, is het raadzaam om de actuele stand van zaken na te gaan op de site van de Rijksoverheid.  Ook voor overige maatregelen (isolatie e.d.) is subsidie beschikbaar. Kijk op www.rvo.nl.

Nog wat meer lezen bij het regionaal energieloket?